Hvað kaus ég ?

Ég fór á kjörstað þegar kosið var um endurskoðun  stjórnarskrárinnar.  Ég vildi með atkvæði mínu sýna þá skoðun mína að núverandi stjórnarskrá  þurfi  að endurskoðast  frá grunni.  En í raun var ekki spurt um það.

Valkostirnir voru:

 Já, ég vil að tillögur stjórnlagaráðs verði lagðar til grundvallar frumvarpi að nýrri stjórnarskrá.

eða:

Nei, ég vil ekki að tillögur stjórnlagaráðs verði lagðar til grundvallar frumvarpi að nýrri stjórnarskrá.

Mér fannst stjórnlagaráð hafa unnið ágæta vinnu og það mætti vel hafa þá vinnu til grundvallar, en fyrst og fremst vildi ég að ný stjórnarskrá Lýðveldisins Íslands væri vel unnin en einföld og þannig  gerð að sem best sátt næðist um hana til langrar framtíðar.  Ég setti minn kross því við  JÁ.

Þegar talið var upp úr kjörkössunum kom í ljós að ýmsir mátu þennan kross minn á annan veg en ég ætlaðist til.  Sumir sögðu að ég hafi viljað að Alþingi breytti sem minnstu, því að “þjóðin” hafi ákveðið að tillögur stjórnlagaráðs verði ný stjórnarskrá með sem minnstri aðkomu Alþingis.

Hefði ég betur kosið NEI ?  Nei – Þeir sem vilja sem minnstar breytingar á stjórnarskránni telja að öll NEI-in hafi stutt þeirra málstað.  Ekki hefði atkvæði mitt passað þar.  Hefði ég átt að skila auðu ? Eða sitja heima og kjósa ekki ?  Það er sama hvað ég gerði í þessari þjóðaratkvæðagreiðslu,  atkvæði mitt hefði alltaf verið túlkað öðru vísi en ég ætlaðist til.

Neðar á þessum sama kjörseðli var spurt:

 Vilt þú að í nýrri stjórnarskrá verði ákvæði um að tiltekið hlutfall kosningarbærra manna geti krafist þess að mál fari í þjóðaratkvæðagreiðslu?

Þar svaraði ég NEI.  Ég er andvígur þjóðaratkvæðagreiðslum. Ég vil að við veljum fólk sem við treystum til þess að setja sig inn í mál og taka skynsamlegar ákvarðanir eftir sinni bestu vitund fyrir okkar hönd.

Mér finnst þessi þjóðaratkvæðagreiðsla vera skýrt dæmi um hve slíkar atkvæðagreiðslur geta verið villandi og gefið öflum tækifæri til að túlka “vilja þjóðarinnar”  málstað sínum í hag.

Ekki alls fyrir löngu var atkvæðagreiðsla um Reykjavíkurflugvöll.  Þar var spurt:  Viltu að flugvöllurinn fari úr Vatnsmýrinni ?  Hvað átti ég að kjósa í þeirri skoðanakönnun ?   Ég vil að Vatnsmýrin væri nýtt til að styrkja miðborgarkjarnann.   Átti ég að svara JÁ ?  En ég vildi alls ekki flytja innanlandsflugið til Keflavíkur eins og aðstæður eru í dag. Átti ég að segja NEI ?  Ég held að ég hafi ekki haft neinar  forsendur til að taka afgerandi afstöðu í þessu máli.  Ég vil að kjörnir fulltrúar okkar vinni svona mál og finni á þeim lausnir.

 Mér er minnisstætt þegar ákveðið var að breyta úr vinstri umferð í hægri á Íslandi.  Það var gífurleg andstaða gegn þeirri breytingu og eins víst að hún hefði verið kolfelld í þjóðaratkvæðagreiðslu, slík var heiftin.  Sem betur fer settu alþingismenn, kjörnir  fulltrúar  þjóðarinnar,  sig vel inn í málið og sáu hve nauðsynlegt  væri að stíga þetta skref á meðan vegakerfi okkar var svo vanþróað sem það var þá.  

Annað dæmi er aðild að EES á sínum tíma. Þar hefði aðild mögulega verið felld, þó að flestir telji nú að það hafi verið happaspor. 

Því miður er það svo að umfjöllun fjölmiðla á þjóðmálum er ákaflega einsleit og ekki til þess fallin að gefa almenningi kost á að meta rök með og móti. Fólk hefur til dæmis skapað sér sýn á orsakir hrunsins útfrá mjög takmörkuðum upplýsingum og fjölmiðlar hafa lítið gert til að fylla upp í þá mynd með gagnrýninni umfjöllun. Við slíkar aðstæður eiga lýðskrumarar opið tækifæri til að stýra almenningsálitinu með yfirborðskenndum yfirlýsingum.

Umfjöllun um stjórnarskrárfrumvarpið undanfarna daga  hefur verið á mjög málefnalegum nótum .  Sérfræðingar hafa komið með mjög veigamikil rök um ágalla á frumvarpinu.  Þá er framlag Feneyjarnefndarinnar mikilvægt og hrósvert að slíks álits hafi verið leitað.   Feneyjanefndin bendir á “að samþykkt nýrrar og góðrar stjórnarskrár á að byggjast á sem  víðtækastri samstöðu innan samfélagsins og að víðtæk og efnisleg umræða með aðild stjórnmálaafla, félagasamtaka og borgarasamtaka, fræðasamfélagsins og fjölmiðla sé mikilvæg forsenda þess að samþykkja sjálfbæran texta, sem samfélagið í heild gæti sætt sig við og sé samkvæmt lýðræðislegum viðmiðum. Forðast ber of nauman tímaramma og tímasetning samþykktar nýrrar stjórnarskrár ætti að fara eftir ferlinu í umræðunni um hana “ . 

Vonandi  erum við að setja okkur stjórnarskrá til langrar  framtíðar og mikið ríður á að til hennar verði vandað sem kostur er.

Þegar aðeins 7% aðspurðra  landsmanna  treysta Alþingi  er sannarlega gjá milli þings og þjóðar.  En sú gjá verður ekki brúuð með því að fjölga þjóðaratkvæðagreiðslum.   Fólkið sem situr á Alþingi var kosið með þjóðaratkvæðagreiðslu.  Hvað brást ?  Er ekki rétt að huga að því ?  Er ekki réttara að treysta kosningafyrirkomulag  til Alþingis  þannig að þjóðin treysti því fólki sem hún kýs ?  Þá verður ekki um neina gjá að ræða.

Athugasemdir

[Kristín M. Jóhannsdóttir, 2.3.2013 kl. 19:20]

Virkilega góður pistill hjá þér. Ég er meira og minna sammála öllu því sem þú segir.

[Democrat (IP-tala skráð) 2.3.2013 kl. 21:20]

Maður sem er á móti þjóðaratkvæðagreiðslum er ekki lýðræðissinni. Frakkar og Bandaríkin eru alvöru lýðræðisríki og því leyfa þau þær. Engir nema þjóðir sem í reynd tilheyra ekki enn fyllilega hinum frjálsa heimi og burðast með ýmist gamalt kóngasnobb og prelátadýrkun, ellegar arfleið nazisma eða kommúnisma á bakinu, eru á móti þjóðaratkvæðagreiðslum.

[Democrat (IP-tala skráð) 2.3.2013 kl. 21:21]

Afhverju flyturðu ekki bara til Kína? Eða Noður Kóreu? Áttu ekki betur heima þar en að ógna frelsi annarra manna með að reyna að hafa af þeim réttindi þeirra sem þeir fæddust til, afþví forfeður þeirra færðu fórnir til að verða frjálsir menn?

[Sólveig Hauksdóttir (IP-tala skráð) 2.3.2013 kl. 23:33]

@democrat: Forn-Grikkir eru oft nefndir feður lýðræðisins. Höfðu þeir þann háttinn á að allir frjálsir karlmenn söfnuðust saman og kusu um málefni borgar sinnar. Þetta er nefnt beint lýðræði og var eins og gefur að skilja óhemju tímafrekt, enda þurftu menn ekki einungis að leggja niður vinnu til að mæta á fundi heldur einnig setja sig inn í og mynda sér skoðun á öllum málefnum sem vörðuðu borgina. Þetta þekkja fleiri, t.d. Svisslendingar sem eyða bæði tíma og peningum í að upplýsa almenning fyrir tíðar þjóðaratkvæðagreiðslur. Þetta fyrirkomulag hefur oft hamlað framförum, t.d. Fengu konur mjög seint kosningarétt í sumum fylkjum ríkisins og eins hafa þeir lengi vel verið aftarlega á merinni varðandi málefni innflytjenda, samkynhneigðra og annarra minnihlutahópa.

 Fulltrúalýðræði er önnur tegund lýðræðis og er það sem við búum við á Íslandi. Það hefur kosti og galla en ég tel kostina vera mun fleiri. Enginn getur verið sérfræðingur á öllum sviðum. Þess vegna hafa samfélög manna þróast í átt sérhæfingar á flestum sviðum. Það er hagkvæmara að fólk sem hefur aflað sér færni og þekkingar á ákveðnu sviði vinni á því og geti þar með aukið þekkingu sína enn frekar í þágu okkar allra. Til þess að við hin getum sinnt vinnu á okkar sérsviði kjósum við í lýðræðislegum kosningum fulltrúa sem við treystum til að setja sig inn í málefni sem varða rekstur og framtíð þjóðarinnar og taka upplýstar ákvarðanir.